dede qorqud
Thursday, March 22, 2012
 
دده ‌قورقود داستانلاري

دده ‌قورقود داستانلاري‌نين مضمونو و اونلارين يارانما- يازي‌يا آلينما تاريخي

سميرا اعاشه‌طلب

ادبيات فارسي- دانشگاه علامه طباطبايي


دده ‌قورقود داستانلاري‌نين متنينه ديققت ائده‌رك، ايكي داستاني چيخساق «دلي دومرول و تپه ‌گؤز داستانلارين» [بو ايكي داستان‌ افسانه ايله قاريشيب‌لار و اونلاردا قئير-ي طبيعي بير صحنه‌لر ده وار] دئيه بيله‌ريك كي، داستانلار تمامىيله قهرمانليق داستاني‌دير و تمامىيله ايتتيفاق دوشموش بير صحنه‌لر اولا بيلر و اونلاردا هئچ قئير-ي طبيعي‌ليك گؤزه د‌يمير.

داستانلارداكي راوي، اوغوز تايفالاريندان و اوغوز زامانيندان دانيشير و بئله آنلاشيلير كي، راوي آزي بير نئچه عصر اوغوز تايفالاريندان سونرا ياشاميش و اونلارين داستانلاريني روايت ائتميشدير، آنجاق اونلارين نه زامان قلمه آلينديغي و نئچه موددت قلم واسيطه‌سىيله كيتابدان- كيتابا كئچمه‌سي بيزه بللي دئييل. بونو بيليريك كي، زامانيميزا قده ر گليب چاتان نوسخه‌لر (واتيكان و درئسدئن نوسخه‌لري) 16-نجي ميلادي عصرلرده يازيليبلار.

دده‌قورقود´ون داستانلاردا اولان تصويري

«كيتاب-ي دده ‌قورقود»-ون موقدديمه‌سي‌نين بيرينجي پاراگرافيندا دده ‌قورقود´و بايات ائليندن، اونون ياشاديغي زاماني ايسه ايسلام پئيغمبري ياشايان زامانا ياخين روايت ائدير. ايكينجي پاراگرافدا ايسه اونون اؤن‌گؤروش‌لريندن (پيشگويي) بيريني دئيير. اوندان سونرا دده ‌قورقود´ون دانيشديغي حيكمت‌لي سؤزلردن بير نئچه‌سيني نقل ائدير. بو سؤزلرين بير نئچه‌سي ائله بو گون ده مثل كيمي ايچيميزده ايشله نمكده‌دير و اونلارا ديققت ائده ركن دده ‌قورقود´ون نه قده ر حكيم و بيليجي اولدوغونو دوشونوروك، داستانلارا گلديكده گؤرونور كي، دده ‌قورقود اوغوز تايفالارين هامي‌سينا آغ‌ساققال‌ليق ائدير و هر يئرده ايش چتينه دوشنده دده ‌قورقود´دان ايمداد ديله‌ييرلر. دده ‌قورقود، اؤزوندن ايگيدليك گؤسته رن اوغلانلارا آد قويور و هر داستانين سونوندا ظاهير اولاراق ائلين شادليغينا قوشولور و شادليق چالير. (دده ‌قورقود الي قوپوزلو بير اوزان‌دير). بامسي ‌بئيره ك داستانيندا راوي، دده ‌قورقود´و ويلايت صاحيبي آدلانديرير. بئله بير قناعته گلمك اولور كي، هر بؤيوك بير قهرمانليق گؤسته رن ايگيد، دؤيوشدن قاييدان زامان دده‌ قورقود`و چاغيريرلار و دده ‌قورقود شادليق چالاركن او ايگيدين آدينا داستان باغلايير.

دده‌ قورقود تاريخده

جامع‌التواريخ´‌ده دده ‌قورقود´ون دؤرد بؤيوك تورك حؤكمدارينا موشاويرليك ائتميش بير ميللت بؤيويو اولدوغو يازيلميشدير. تاريخچي رشيدالدين، دده ‌قورقود´ون 7-نجي ميلادي عصرده محممد پئيغمبرين دؤورونده ياشاديغيني قئيد ائدير[1]. 1638-نجي ميلادي ايلده سيياح اولئاري دربند´ده اولدوغو زامان آذربايجانلي‌لاردان دده ‌قورقود حئكايه‌لريني ائشيتديييني، قازان‌خان، آروادي بورلا خاتين´ين، ائله‌جه ده دده ‌قورقود´ون بورادا قبيري اولدوغونو قئيد ائتميشدير.

همين عصر اورتالاريندا شاماخي´‌يا گلميش سيياح اؤوليا چلبي ايسه اؤز سياحتنامه‌سينده دربند´ده، دده‌ قورقود´ون قبيري اولدوغونو و شيروانلي‌لارين بو قبيره بؤيوك ائحتيرام بسله‌ديكلريني حتتا ائعتيقاد ائتديكلريني يازير.

بير پارا قئير-ي موستند، آنجاق بير عيدده آشيقلارين ديل‌لريندن آلينان سؤزلرده بئله گؤسته ريلير كي، دده ‌قورقود ايسلام پئيغمبري ايله گؤروشموش و اونون گؤروشوندن قاييداركن ايسلام دينيني اوغوز تايفالارينا اؤيره تميشدير. ائشيتديكلريميزه گؤره، ايرانين كيرمانشاه، و خوزيستان ايالت‌لرينده، هابئله عراق تورپاغيندا بابا گوگور، ياخود بابا غرغر آديندا بير يئرلر وار. بو يئرلرين آدي آشيقلارين روايت ائتديكلري حاديثه ايله سس‌له شير و بو قناعته گلمك اولور كي، دده ‌قورقود اؤز زاماني‌نين آدليم بير شخصييتي ايميش. او، حيجاز´دا ايسلام پئيغمبري‌نين گؤروشونه گئده ركن، يولدا اوتوراق ائتديكلري يئرلرده آدي قالماقدادير و كيرمانشاه، خوزيستان و عراق، آذربايجان ايله عربيستان´ين يولو اوستونده‌دير و بير مسيري گؤسته رمكده‌دير. دده‌ قورقود فارس و عرب تلففوظونده بابا گورگور و بابا غرغر اولا بيلر.

اوغوزلاردا يازيب- اوخوماق

داستانلاردان بئله آنلاشيلير كي، اوغوزلار يازماغا چوخ رغبت گؤسته رمه‌ييرلر، چونكي اوشاقلاري اولاراق اونلاري دايه‌لره وئريرلر. بؤيويه رك اونلارا آت مينمك، قيلينج وورماق، اووا گئتمك اؤيره‌ديلير و داستانلارين هئچ بيرينده اونلارا يازيب- اوخوماق اؤيره‌ديلمير. اون ايكي داستاني اوخوياركن آنجاق ايكي يئرده يازيب- اوخوماغا ايشاره اولوبدور. بيريسي قازان‌خان´ين اؤز فوتوحاتين ساياركن، عوممان دنيزينده اولان عاصي‌لره وصف ائده‌رك، دوز دئييل، ترس اوخودوقلاريني بيلديرير و بو اونلارين لاتين يازديقلارينا ايشاره اولا بيلر. (عرب اليفباسي ساغدان سولا، لاتين ايسه سولدان ساغا، دئمك ترس يازيلير). بو حاديثه عئيني حالدا قازان‌خان´ين يازي بيلديييني گؤسته رير. سونونجو داستاندا ايسه اوروز قوجا اؤز آداملاري ايله بئيره‌ك´ه كاغيذ گؤنده‌رير. آنجاق آداملار بئيره‌ك´ين يانينا گله ندن سونرا، كاغيذدان خبر يوخدور. اوروز´ون سؤزلريني شيفاهي اولاراق بئيره‌ك´ه دئييرلر. بو ائحتيمالي دا وئرمك اولور كي، داستانلارين يارانديغي زامان هله يازي كشف اولماييبدير و بو نتيجه داستانلارين تاريخيني چوخ- چوخ قديم‌لره آپارير.

كيتاب-ي دده ‌قورقود´ون ديلي

كيتاب-ي دده ‌قورقود´دا ايشله‌ديلن ديل، آذربايجان و شرقي آنادولو ديلينه ديگر تورك لهجه‌لريندن داها ياخين اولوب، 14-13-نجو ميلادي عصرلرده بو منطقه‌ده ياشايان اوغوزلارين دانيشديغي ديلين عئيني‌دير.[2] بو كيتابدا بير سيرا بوگون اونودولموش سؤزلريميز وار، (يوم، كدي، يارجيماق، آيقير...) بونلارين كناريندا بير سيرا آذربايجاندا اونودولموش، آنجاق توركييه‌ده ايشله‌نن لوغت‌لر گؤرونور (اؤكسوز، نره، شيمدي، اوه‌ت، چلب...) هابئله بير سيرا آذربايجاندا ايشله‌نه رك توركييه‌ده ايشله‌ديلمه‌ين سؤزلره ده راست گلمك اولور (ق و خ حرفي اولان كلمه‌لر، ائله‌جه ده ياخشي و يامان سؤزلره ده راست گلمك اولور. مره، كيم، هؤنكور-هؤنكور و...) اوندا بو گون تلففوظلاري دييشيلن سؤزلره ده راست گلمك اولور. (قايسي=هانسي، قريم=قنيم، ايس=ايسه و...). اثرده فارسجا و عربجه سؤزلر ده گؤرسه‌نير (بازرگان، خفتان، حصار و...)

--------------------------------------------------------------------------------

[1] - پاشاافندي‌يئو- آذربايجان شيفاهي خالق ادبيياتي، ص 330.
[2] - دوقتور جواد هئيت، توركلرين تاريخ و فرهنگينه بير باخيش، ص 90.
٭ قايناق: دده‌ قورقوت داستانلاري «بو گونكو ديليميزده»، موعاصيرله شديرن: بهرام اسدي.
 
An Azerbaijanian-Anatolian Turkish Epic

ARCHIVES

03/01/2004 - 04/01/2004 05/01/2004 - 06/01/2004 06/01/2004 - 07/01/2004 07/01/2004 - 08/01/2004 08/01/2004 - 09/01/2004 10/01/2004 - 11/01/2004 12/01/2004 - 01/01/2005 01/01/2005 - 02/01/2005 02/01/2005 - 03/01/2005 11/01/2005 - 12/01/2005 04/01/2006 - 05/01/2006 05/01/2006 - 06/01/2006 07/01/2006 - 08/01/2006 10/01/2007 - 11/01/2007 01/01/2008 - 02/01/2008 03/01/2009 - 04/01/2009 04/01/2009 - 05/01/2009 05/01/2009 - 06/01/2009 04/01/2011 - 05/01/2011 08/01/2011 - 09/01/2011 02/01/2012 - 03/01/2012 03/01/2012 - 04/01/2012 06/01/2012 - 07/01/2012

سؤزوموز سؤزوموز səhənd-türkcə


دده قورقوت كيتابي اصلي -Dәdә Qorqut Kitabı Әsli

  • Dǝdǝ Qorqut pitiyi Dresden nüsxǝsi, özgün vǝ boyalı
  • دده قورقوت پيتييي درئزدئن نوسخه‌سي، اؤزگون و بويالي

    دده قورقوت كيتابي-سؤزوموز آراشديرماسي و اوخونوشو

  • دده قورقوت كيتابي اؤنسؤزو
  • بيرينجي بوي: ديرسه خان اوغلو بوغاج خان`ين بويو
  • ايكينجي بوي: سالور قازان`ين ائوينين ياغمالانديغي بوي
  • اوچونجو بوي: باي بؤره`نين اوغلو بامسي بئيره ك`ين بويو

    دده قورقود کيتابی حسين محمدخاني (گونئيلي) آراشديرماسي

  • اؤن سؤز، نوسخه‌لر فرقی حاققيندا
  • بسم الله الرحمن الرحيم و به نستعين (دده‌قورقود کيتابي‌نين باشلانغيجي)
  • ۱ – ديرسه­خان اوغلي بوُغاج­خان بوييني بيان ائديرخانيم­ هئي!
  • ۲ – سالور قازانين ائوي يغمالانديغي بوْيي بيان ائدير.
  • ۳ – بايبؤره­نين اوْغلي بامسي بئيرَك بوْييني بيان ائدير خانيم هئي!
  • ۴ – قازان بگ اوْغلي اوْروز بگين توتساق اوْلدوغي بوْيي بيان ائدير خانيم هئي!
  • ۵ – دوُخا قوْجا اوْغلي دَلي دوُمرول بوْييني بيان ائدَر خانيم هئي!
  • ۶ – قانلي قوْجا اوْغلي قانتوُرالي بوْييني بيان ائدَر خانيم هئي!
  • ۷ – قاضيليق قوْجا اوْغلي بگ يئگنگ بوْييني بيان ائدير، خانيم هئي!
  • ۸ – باسات, دپه­گؤزي اؤلدورديگي بوْيي بيان ائدير خانيم هئي!
  • ۹ – بكيل اوْغلي ايمرانين بوْييني بيان ائدير, خانيم هئي!
  • ۱۰ – اوُشون قوْجا اوْغلي سَگرَك بوْييني بيان ائدير.
  • ۱۱ – سالور قازان توتساق اوْلوب اوْغلي اوْروز چيقارديغي بوْيي بيان ائدير.
  • ۱۲ – ايچ اوْغوزا تاش اوْغوز عاصي اوْلوب، بئيرَك اؤلديگي بوْيي بيان ائدير.
  • سؤزلر
  • آدلار، قايناقلار

    دده قورقود توركمنجه-لاتين

  • Qiriş
  • QORKUT ATA
  • 1 DERSE HAN OQLI BUQAÇ HAN BOYI
  • 2 SALIR QAZANIÑ ÖYÜNIÑ YAQMALANMAQIÑ BOYI
  • 3 BAYBURANIÑ OQLI BAMSIBIREK HANIÑ BOYI
  • 4 QAZAN BEQIÑ OQLI ORUZUÑ TUSSAQ BOLUŞI!
  • 5 DOHA QOCA OQLI DƏLİ DOMRULUÑ BOYI
  • 6 QANLI QOCA OQLI QANTÖRELI BOYI
  • 7 QAZILIK QOCA OQLI YEQENEK BOYI
  • 8 BЕSAT DЕPЕQÖZI ÖlDÜRDIQI BOYI
  • 9 BЕKEL OQLI IMRAQIÑ BOYI
  • 10 OWŞUN QOCA OQLI SЕQRЕK BOYI
  • 11 SALIR QAZAN TUSSAQ BOLUP, OQLI ORUZUÑ ÇIKARDIQI
  • 12 IÇOQUZA DAŞOQUZ YAQI BOLAN BOYI

    حكايات ده ده قورقوت

  • حكايات ده ده قورقوت
  • المقدمة
  • حكاية بوغاج خان إبن ديرسه خان
  • حكاية نهب منزل سالور قازان
  • حكاية بامسي بيره Ùƒ ابن كام بوره
  • حكاية دلي دومرول ابن دوخا قوجا
  • حكاية ييكنه Ùƒ ابن قازيليق قوجا
  • حكاية كانتورالي ابن قانلي قوجا
  • حكاية بصاط وقتله المارد تبه كوز
  • حكاية إمران ابن بكيل
  • حكاية سكره Ùƒ ابن اوشون قوجا
  • حكاية أسر سالور قازان وقيام أبنه أوروز بتحريره من الأسر
  • حكاية تبين عصيان اوغـوزالخارج على اوغـوزالداخل ومقتل بيره Ùƒ
  • هوامش لابد منها لقراء العربية
  • هذا الكتاب
  • المترجـم في سطور

    The Book Of Dede Korkut

  • The Book Of Dede Korkut-Home
  • The Book Of Dede Korkut-PDF
  • The Story of Bugach Khan
  • The Story of Deli Dumrul
  • The Story of Emren
  • The Story of the Oguz Revolt
  • The Story of Seghrek
  • The Sack of Salur Kazan's House
  • The Story of Yigenek

    Il Kitab-i Dede Qorqut- Ettore Rossi

  • Part 1
  • Part 2
  • Part 3
  • Part 4
  • Part 5

    Dede Korkut Kitabi- Muharrem Ergin

  • DEDE KORKUT KİTABI Prof. Dr. Muharrem ERGİN
  • Part 1
  • Part 2
  • Part 3
  • Part 4
  • Part 5

    Dədə Qorqud- Fərhad Zeynalov

  • Part 1
  • Part 2
  • Part 3
  • Part 4
  • Part 5
  • Part 6
  • Part 7
  • Part 8

    Kitab-i Dədə Qorqud'un Dili

  • ŞİFAHİ ƏDƏBİ DİLİN TƏŞƏKKÜLÜ (VI-VIII əsrlər)

    Dede Korkut Kitabi- Yeni Türkce

  • Part 1
  • Part 2
  • Part 3
  • Part 4
  • Part 5

    Dədəmin Kitabı- Sazımın Sözü- Qardaş Andı

  • Önsöz-Fərzanə
  • Doxa Qocaoğlu Dəli Dumrul
  • Dirsə Xanoğlu Boğaç
  • Qanlı Qocaoğlu Qanturalı
  • Qaraqcıq Çoban
  • Bəkiloğlu Emrən
  • Təpə Göz
  • Uşun Qocaoğlu Seyrək
  • Ulaşoğlu Xan Qazan
  • Qazanbəyoğlu Uruzun Dutsaq Tutulması
  • Qazılıq Qocaoğlu Yegenək
  • Bayburaoğlu Beyrək
  • Dışoğuzun İçoğuza Yağı Olması

    Məqalələr

  • Təktanrılıq-Dədə Qorqud dindarlığı
  • Dədə Qorquda doğru getmək
  • DƏDƏ QORQUDUN QƏBRİ DƏRBƏNDDƏDİR
  • "Dədə Qorqud" və™ Axısqa dil uyqunluqları
  • DEDE KORKUT MİRASI
  • Dede Korkut künyve
  • Dede Korkut künyve magyar kiadásának elözményei
  • KİTAB-I DEDE KORKUT ve SALTUK-NAME
  • Dede Korkut Kitabının Macaristan'daki Geçmişi
  • "دده قورقود" كيتابى باره سينده بير نئچه سوز...
  • اوغوز خلقي نين يازيلي ادبياتي- ميرهدايت حصاري
  • تورکلويون ارن اوِزانی دده قورقود- دکتر حميد نطقی
  • درئسدئن نوسخه سى ده كؤچورولمه دير- گونئيلى
  • دده قورقوددا ايشله نن آتاسؤزلرى - گونئيلى
  • دده قورقودون توكنمز خزينه سيندن - گونئيلى
  • DEDE KORKUT KİTABI HAKKINDA ÖN BİLGİ
  • Dede Korkut: Bayburt ili
  • Dede Korkut Saytı
  • Mother of All Books: Dada Gorgud by Anar
  • Dədə Qorqud-Anar
  • Amin Abid and "Kitabi-Dada Gorgud"
  • DEDE KORKUT MİRASI
  • Dede Korkut Kitabı
  • DEDE KORKUT
  • Introduction to DEDE KORKUT
  • Dede Qorqudda Sağ-Sol Anlayışı
  • Книга отца Горгуда
  • к 1300 летию эпоса “Деде - Горгуд”
  • DEDE KORKUT TÜRBESİ
  • DEDE KORKUT-TÜRKEVİ
  • Dede Qorqud'da vahşi hayvanla mücadele motifi
  • DÉ™dÉ™ Qorqud'da Qurd
  • Краткий пересказ эпоса
  • Книжные и устные формулы в эпосе
  • ТУРЕЦКИЙ ЭПОС : "КНИГА МОЕГО ДЕДА КОРКУТА"

    Türk Dəstanları və Dədə Qorqud

  • Türk Destanları ve Dede Korkut
  • معرفي كتاب: «اوغوزها» (تركمن‌ها)
  • دستان‌ها از كتاب اوغوزها(۱)- فاروق سومر
  • Archive Of Turkish Oral Narratives

    Dədə Qorqud Boyları

  • دومرول ديوانه سر- صمد بهرنگى
  • DİRSE HAN OĞLI BUĞAÇ HAN
  • Dede Korkuttan Murathana Deli Domrul
  • سرگذشت دومرول ديوانه سر- صمد بهرنگى
  • دألي دمرول ( به زبان تركمني )
  • A Bride for Khan Turali
  • ترجمه اسارت اوروزباي پسر قازان باي
  • به غارت رفتن خانه‌ي سالور قازان
  • اوديسه هومر و تپه گؤز دده قورقود
  • DELİ DUMRUL TİYATROSU
  • Dumrul sınırları aşıyor
  • سالور قازان

    Dədə Qorqudda Qadınlar

  • KİTAB-I DEDE KORKUT'TA KADIN DÜNYASI
  • Urmiyada Burla Xatunun qəbrini tapıblar

    Dədə Qorqud və Musiqi

  • قوپوز چيست و دُدُه قورقود كيست؟ محمد پسندى-يك
  • قوپوز چيست و دُدُه قورقود كيست؟ محمد پسندى-دو
  • قوپوز چيست و دُدُه قورقود كيست؟ محمد پسندى-سه
  • Dada Gorgud and Music Poetics

    Dədə Qorqud Çapları

  • Dədəmin Kitabı-Stockholm çapı
  • كاري نو در دده قورقودپژوهي-مهندس ليلا حيدری
  • در باره چاپ دده قورقود- محمدصادق نائبی
  • "Китаби-Дядя Горгуд" франсыз дилиндя
  • Dede Korkut Kitabını Yeniden Okumak
  • Mitolojiden Gerçekliğe Dede Korkut

    Bulud Qaraçorlu Səhənd

  • قورقود دده مه نيسگيللي سؤزلريم
  • سهند ايله تانيشيقليغيم- ج. هئيت
  • بولود قاراچورلو سهند- ييلماز توركاى
  • سهند ؛ قاراچورلو ائلينين، ساغناق بولودو
  • İranlı Dede Korkut Şairi: Bulud Karaçorlu Sehend

    Etnoqrafi-Etnoloji

  • Dede Korkut Araştırmaları Çerçevesinde Türkmen Boyları
  • Turkoman Tribes Within the Framework of Dede Korkut Researches
  • Dədə Qorqud Və Axısqa Türkləri
  • Türkmenistandaki Dede Korkut Destanları
  • Dada Gorgud Toponyms

    Munasibətlər

  • GORKUT ATA BARÖAR
  • Gorkut Ata: Ruhnama
  • UNESCO Declaration on Dede Korkut
  • ULUSLAR ARASI DEDE KORKUT BİLGİ ŞÖLENİ
  • Dada Gorgud-President's office
  • İKİNCİ BEYNƏLXALQ DƏDƏ QORQUD KOLLOKVİUMU
  • Dede Gorgud Movie
  • Dadea Qorqud Coins
  • Dada Gorgud Stories-Durna Press
  • «Дядя Горгуд» елми тядгигат лабораторийасы
  • СВЕРШИТСЯ ПРАВЕДНАЯ МЕСТЬ
  • WHITHER DEDE QORQUD?
  • Dede Korkut Sempozyumu Ankara'da yapıldı
  • Dede Korkut günleri
  • Dede Qorqud Festivali-Bayburd
  • Dede Qorqud Diyarı -Bayburd

    Powered by Blogger

  • Free Hit Counters
    Diamond Rings