dede qorqud
Friday, February 17, 2012
 

حافظه تاريخي خلق ترك، دده قورقوت و آزربايجان

مهران بهاري

٢٠٠٤

سؤزوموز http://sozumuz.blogspot.com/
دده قورقوت  http://qorqud.blogspot.com/
تورك خاتين  http://xatun.blogspot.com/




سؤزوموز

افسانه دده قورقوت از آلتايهاي سيبري به تركستان و از تركستان به قفقاز و خاورميانه و از قفقاز و خاورميانه به سوي آناتولي، آسياي صغير و شبه جزيره بالكان راهي طولاني طي نموده٬ حكايات آن در هر كدام از اين سرزمينها بارها و بارها از سوي توده هاي تورك خوانده شده است. با هر خوانش نيز٬ متقابلا بخشهايي از بافت و رويدادهاي آن سرزمين را در خود جذب نموده و به واقع قورقوتي نو آفريده شده است. بدين ترتيب هر قورقوت در حالي كه غير از قورقوت پيشين و ادامه دهنده آن است در عين حال خود او نيز است. افزون بر آن در دنياي تورك٬ روشن بينان خردمندي كه به حيات معنوي توده ها جهت ميداده اند از سوي خلق قورقوت ناميده شده اند. به همين سبب است كه در دنياي تورك٬ ما نه با يك دده قورقوت بلكه با سيستمي از دده قورقوتهاي معنوي-تباري مواجه ميشويم و باز به همين سبب است كه در مناطق مختلف دنياي تورك٬ از ازبكستان تا آناتولي مزارهاي بسيار قورقوت مشاهده ميشود.

تا قورقوت دربند آزربايجان٬ صدها قورقورد ديگر وجود داشته است و دده قورقوتي كه در دو نسخه موجود آزربايجاني كتاب دده قورقوت از آن نام برده ميشود نيز تنها يكي از آخرين نمايندگان سلسله قورقوتها در جهان تورك است. شخصيت و افسانه هاي دده قورقوت متعلق به دنياي تورك و دده قورقوت و افسانه هاي دده قورقوت ميراث مشترك همه خلقهاي تورك است. آنچه كه انحصارا به آزربايجان تعلق دارد گونه اي از آن يعني دو نسخه موجود كتاب دده قورقوت است كه بلاواسطه در آزربايجان (بخشهاي تركيه اي، قفقازي و ايراني آن) شكل نهايي خويش را پيدا نموده است. (امروزه اكثرا فرم "قورقوتQorqud " اين نام بكار ميرود. با اينهمه بنا به نظر عده اي، شكل صحيح اين كلمه به ويژه در تركي آزربايجاني محتملا "قورخوتQorxut " (مصدر قورخ+ پسوند اسم ساز –اوت، مانند قوروت= قورو.+ت) به معني مهيب و يا انديشناك ميباشد. امروز در منطقه ترك نشين شمال خراسان-افشار يورد- در شهرستان تركي بجنورد نيز محلي بنام "قورخود" وجود دارد).

ملاحظات آدام اولئاريوس در باره قبور دده قورقوت در دربند، قازان خان در تبريز و بورلاخاتين در اورميه آزربايجان

آدام اولئاريوس٬ سياح٬ عالم و ديپلومات آلماني اهل ساكسونيا پروفسوري از دانشگاه لايپزيگ است. او كه از سوي دولت آلمان در تركيب هيئتي به سال ١٦٣٣ به سفر روسيه٬ آزربايجان و ايران فرستاده شده بود، مشاهدات خود در اين سفر را در كتابي گرد هم آورده است.   (Adam Olearus, Moscovitische und Persanische Reiseberschreibung, Hamburg, 1696)

اولئاروس كه در سال ١٦٣٨ در شهر آزربايجاني دربند (امروز جزء جمهوري خودمختار داغستان روسيه) بوده، از نخستين كساني است كه در باره قرار داشتن مزارهاي سه شخصيت مهم كتاب دده قورقوت يعني "دده قورقوت"٬ "قازان خان" و "بورلا خاتين" در آزربايجان سخن گفته است. اولئاريوس در سياحتنامه خود ذكر ميكند كه اهالي آزربايجان داستانهاي دده قورقوت٬ افسانه هاي رايج در باره جنگهاي اوغوزها و ماجراهاي قهرمانان اغوزنامه سالور قازان و همسرش بورلاخاتين را براي وي حكايت كرده اند و اضافه ميكند كه قبر دده قورقوت در نزديكي دربند آزربايجان٬ مزار بورلاخاتين در قلعه اورميه (اورمو قالاسي) در پيرامون اورميه آزربايجان و مزار قازان خان در پايتخت آزربايجان تبريز به ساحل رود آجي چاي٬ در سيصد كيلومتري اورميه قرار دارد.

او ميگويد "تركان در دربند داراي قبرستاني مشهور و خاص خود٬ با قبرهايي بلند به شكل نيمه استوانه اي اند. اهالي در باره اين قبرها روايت ميكنند كه گويا در زمانهاي قديم كمي پس از دوره محمد پيغامبر٬ در هندوستان پادشاهي به نام قازان خان وجود داشته است. قازان خان به لحاظ تباري از ملت اغوز ساكن در تبرستان در ماوراء البرز است. لزگيها پس از جنگي با قازان خان٬ بر سر قبر چندين هزار تن از بزرگان كشته شده شان٬ نشانهايي به شكل استوانه گذارده اند. در ساحل دريايي دربند قبرستان ديگري٬ محصور با ديوار موجود است. ايرانيان [فارسها در منابعشان] به اين قبرستان چهل تنان و تركها و تاتارها "قيرخلار" ميگويند. در اينجا نيز چهل شاهزاده و انسان مقدس كه در جنگ مذكور كشته شده بودند٬ در چهل عدد قبر كه بر هر يك علمي نصب شده دفن گرديده اند. قازان خود پس از مرگ٬ در اطراف تبريز در ساحل رود آجي چاي دفن شده است. اكنون نيز ميتوان آن قبر را در همانجا ديد. در جوار قلعه اورميه نيز مزار همسر وي بورلا خاتين را به من نشان دادند". اولئاروس از عظمت و بزرگي قبري كه به عنوان قبر دده قورقوت در دربند آزربايجان به وي نشان داده اند به حيرت در آمده است. اين قبر در درون غاري حفر شده در صخره كوهي قرار داشته است. (تصويري رسم شده از انبوه بسيار عظيم سنگي اي به نام قبر دده قورقوت در اين محل٬ توسط آ. ديوايئو به سال ١٨٤٨ در دست است). اولئاروس در باره قبري كه به عنوان اوزون بويلو بورلاخاتين در اورميه به وي نشان داده شده نيز افاده مشابهي بكار ميبرد و آنرا بسيار بزرگ و بر مقياس "قيرخ پيلله¬كان" (چهل پله) توصيف ميكند. قابل توجه است كه امروز نيز قبوري در آزربايجان كه از طرف مردم٬ اوغوز قبيرله‌ري (قبرهاي اوغوز) ناميده ميشوند همه داراي اندازه هائي فوق العاده بزرگ اند.

اولياء چلبي و قبور دده قورقوت در دربند و آخلات آزربايجان

اولياء چلبي سياح و عالم برجسته عثماني در كتاب شهادتنامه خود كمابيش همان معلومات را داده و قبر دده قورقوت را با آزربايجان (دربند و آخلات) پيوند ميدهد. او يازده سال پس از اولئاروس در شماخي آزربايجان بوده و مزارهاي مذكور را ديده است. وي در باره "قيرخلار مقامي" (آرامگاه چهل تن) و قبر "دده خورخود اولو سولطان" (سولطان كبير دده قورقوت) در دربند چنين مينگارد: "زيياره‌تگاه-ي جبه‌ل-ي اربه‌عين٬ يعني "قيرخلار مقامي"٬ قيرخ عده‌د قبر-ي اعظه‌م اولوب زيياره‌تگاه-ي انامدير. زيياره‌تگاه-ي دده خورخود اولو سولطان`دير. شيروانليلار بو سولطانا مؤعته‌قيدديرله‌ر" (سياحتنامه اولياء چلبي. ج. ٢ ٬ ص. ١٣٢).  همچنين در اشاره به شهر آخلات و يا اخلاط در ساحل غربي درياچه وان در آزربايجان تركيه چنين ميگويد: "عوثمانليلارين اسكي آتالاري ايچه‌ريسينده آخلات`دا ياتانلاردان بيري ده دده قورقوت خان`دير" (سياحتنامه اولياء چلبي. ج. ٤. ص ١٤٠).

حافظه تاريخي خلق ترك، دده قورقوت و آزربايجان

آنگونه كه از نوشته هاي اولئاروس٬ اولياء چلبي٬ آثار شعرا و مورخين و فولكلور آزربايجاني قرون وسطا مانند بايبورتلو عوثمان٬ حسن ابن محمود بياتي تبريزي٬ شاعر قول آتا٬ داستانهاي كوراوغلو٬.... و منابع تاريخي بسيار ديگر بدست ميآيد٬ افسانه هاي اوغوزنامه٬ داستانهاي دده قورقوت و شخصيتهاي قهرماني آن تا قرون ١٧-١٨ به طور بسيار زنده اي نزد خلق ترك در آزربايجان شناخته شده و رايج بوده اند. متاسفانه حافظه تاريخي خلق ترك در آزربايجان٬ عمدتا بر اثر غفلت و اهمال سردمداران سياسي و نخبگان فرهنگي نسلا به نسل زدوده ميشود. اين اپيدمي نسيان ناخوش آيند٬ تمام جنبه ها و مظاهر هويت و فرهنگ ملي ترك را در بر گرفته است. امروز اهالي بومي دربند و اورميه و تبريز از مسئله وجود و يا احتمال وجود مزارهاي فوق در شهرهايشان و در باره كساني كه در اين مزارها آرميده اند كوچكترين آگاهي و تصوري ندارند:

- جهانشاه قاراقويونلو: در منابع تاريخي گفته ميشود كه جهانشاه قاراقويونلو٬ از برجسته ترين حكمرانان دولتهاي تركي-آزربايجاني٬ با استناد به اوغوزنامه اي به تركي اويغوري موجود در كتابخانه دربارش در تبريز٬ به سفير عثماني اظهار ميداشت كه پدرش قارا يوسوف و سلطان مراد عثماني هر دو از نژاد اوغوزخان ميباشند. اين قيد علاوه بر وجود شعور ملي تركي و تفاخر به آن٬ حكايت از تداوم حافظه تاريخي در ميان حكمداران ترك آزربايجاني و پاسداري آگاهانه از هويت تركي دارد.

- تبريزلي ماحميد اوغلو حسن بايات: اهل تبريز و از طائفه بيات٬ مولف كتاب سلسله نامه "جام جم آئين" در دوره جم سلطان (١٤٩٥-؟) بر اساس اوغوزنامه اي كه داشته ميباشد. (جام جم آيين دو نشر دارد: (Cam-i Cem-ayin, Ali Emiri neşri, İstanbul, 1331; Kırzıoğlu neşri, Osmanlı tarihleri, İstanbul, 1949) وي در اثر خود به ايجاد ارتباط بين دده قورقوت و حضرت علي و سلمان فارسي و... تشبث نموده است. به واقع طبق برخي روايات سلمان در نبردي در نزديكي دربند هلاك شده و در قبرستان قيرخلار دربند آزربايجان مدفون است (باكيخانوف٬ گلستان ارم٬ ص ٢).

- بايبورتلو عوثمان: مورخي اهل بايبورت (بايبورد) از شهرهاي عمده ساحه آزربايجاني در شمال شرقي تركيه است. وي در كتاب خود "تواريخ جديد مرآت جهان" كه مابين سالهاي ١٥٩٥-١٥٧٤ تاليف نموده٬ در بخش بيان اوصاف بايندورخان به شهرهاي آزربايجاني قارس٬ آني٬ دربند (دميرقاپي) و تبريز٬ شخصيتهاي تاريخي-افسانه اي دده قورقوت و قازان خان و ... اشاره كرده ميگويد: "قارينداشلاري بايينديرخان تعه‌للوقويلا خوراسان`دان عزيمه‌ت ائديب آني`يا قارس`ا گلديله‌ر. ... آندان دميرقاپي`يا واريب كوستاسك مليك`ي موحاصيره ائديب دميرقاپي`ني آليب باشيني كسدي .... دده قورقوت`و ايچله‌رينده شيخ تيكدي. سونرا بايينديرخان`ين اؤولاديندان اوزون حسه‌ن مماليك-ي عجه‌مه پاديشاه اولدوغوندا ايسلام ديني عجه‌مده اوستووار اولدو. تبريزده شام قازان كيم دئرله‌ر قازان خان`ين اوغلو خودابنده`نين مزاريدير....". در اينجا به نظر ميرسد دو قازان خان اوغوزي و ايلخان قازان در هم آميخته شده باشند. با اينهمه منابع ديگري نيز وجود دارند كه با همين تلقي، قازان خان افسانه هاي اوغوزي را به آزربايجان نسبت داده اند. در داستان قزاقي "كبلاندي باتير" قازان خان به شكل "قيزيلباشلارين خاني" (خان قزلباشان) تصوير شده است:  "قيزيلباشلار اؤلكه‌سينده‌ن‌ گلدي قازان خان". ("قيزيلباشلار اؤلكه‌سي" نام ديگر آزربايجان و يا قلمرو دولتهاي تركي-آزربايجاني صفوي، افشار و قاجار است.)

- قول آتا: شاعري آزربايجاني زيسته به سالهاي ١٤٠٠ ميلادي و مولف مثنوي اي بنام "ليلي و مجنون" به تركي است. وي در اثر خويش چند بار از "دده قورقوت" نام برده است. (مثنوي وي چاپ شده است: O. Ş. Gökyay Kul Ata Mesnevisi. Ülkü, Temmuz 1937, IX, s. 348-342) قول آتا در باره دده قورقوت ميگويد:

خوش دئميش "قورقوت" تحه‌ممول خوشدورور
نئيشه‌كه‌ر تك قهري يودماق نوشدورور
پيش قده‌مله‌ر سؤزون ائشيتمه‌ك گره‌ك
هر نه كي پيرله‌ر دئميشله‌ر ائتمه‌ك گره‌ك

كم اصيل كيشيله‌رين ايشي بودور
غئيبه‌ت٬ يالان٬ بؤهتان ايشي بودور
دده قورقوت دئر كي اول عاقيل دورور
سؤيله‌يه‌ندير كي اول بته‌ر دورور

دده قورقوت سؤيله‌دي كي دوشمه‌نين
اؤلسه سئوينمه‌ن كيمسه‌نين
نيشه كي بو جومله باشلاردان گئچه‌ر
جومله عاله‌م هم بو شربه‌تدن ايچه‌ر

-حماسه كوراوغلو: در برخي از روايتهاي داستان كوراوغلو٬ نام پدر وي دده قورقوت است. اوست كه قيرآت اسب كوراوغلو را پرورش داده است.....

- در فولكلور آزربايجان جاي جاي رد دده قورقوت ديده ميشود. م. ف. آخوندوف نمونه اي به شكل زير نقل كرده است: (م. ف. آخوندوف`ون آرشيوينده دده قورقوت ايزله ري. اده بييات و اينجه صنعه ت. ٢١ نيسان ١٩٥٧)

گلينه آيران دئمه‌دي٬ او دده قورقوت
آيرانا دوغران دئمه‌دي٬ او دده قورقوت
ايينه‌يه تيكه‌ن دئمه‌دي٬ او دده قورقوت
تيكه‌نه سؤكه‌ن دئمه‌دي٬ او دده قورقوت

-افسانه هاي اوغوزي در ميان تركمه-قاراپاپاقها و آيريمليهاي آزربايجان: فولكلورشناسان در مناطق ترك آزربايجاني نشين شرق تركيه بويژه در قارس و پيرامون آن٬ علاوه بر دده قورقوت و ديگر مضامين اوغوزنامه اي٬ به طور مشخص خاطره و رد زنده بورلاخاتين را در ميان تركمه-قاراپاپاق تثبيت نموده اند. در ايران تركمه-قاراپاپاق عمدتا در دو استان آزربايجاني آزربايجان غربي (منطقه سولدوز) و استان مركزي (منطقه بزچالو) ساكن اند. گفته ميشود كه در ميان آيريملي - آيريملوهاي آزربايجان شمالي نيز٬ هنوز خاطرات برخي عناصر افسانه هاي اوغوزي مانند تپه گؤز و... موجود است.

دده قورقوت و آزربايجان

-در جامعه علمي هميشه اتفاق عقيده اي –اقلا در سطح نظري- در باره ارتباط بين آزربايجان و كتاب دده قورقوت موجود بوده است. با اينهمه اگر اكنون تعلق مزار قلعه اورميه به بورلا خاتين قطعي شود٬ اين ارتباط تنگاتنگ٬ پايه مادي بسيار جديتري بدست خواهد آورد. تثبيت مزارهاي دو شخصيت اوغوزنامه٬ قازان خان و بورلا خاتين در دو شهر اورميه و تبريز و پيدا شدن مزار دده قورقوت در دربند آزربايجان شمالي (و يا اخلات در آزربايجان تركيه) موقعيت اين داستانها٬ تعلق و منسوبيت كتاب دده قورقوت و حوادث طرح شده در آنها به سرزمين آزربايجان را تقويت خواهد نمود. اين قبور دلايلي بسيار قوي بر اثبات وجود تاريخي و واقعي شخصيت بورلاخاتين و قازان خان بشمار خواهند رفت. به سبب نام برده شدن و ارتباط همزمان با قبور قازان خان و بورلا خاتين٬ قورقوت آزربايجان بيشك منحصر به فرد بوده و اينهمه٬ دليلي قاطع بر عينيت آن با قورقوت كتاب دده قورقوت است. از طرف ديگر مقبره بورلا خاتين در اورميه٬ قازان خان در تبريز و دده قورقوت در دربند نشان ميدهد كه در شكل گيري فرم امروزه اين افسانه ها نه تنها انديشه و تخيل خلق ترك٬ بلكه حوادث تاريخي سياسي وقوع يافته در آزربايجان نيز به يك اندازه سهيم بوده اند.

- تاسف آور است در حاليكه توده دهها ميليوني خلق ترك و آزربايجانيان در ايران همچنان از تحصيل و خواندن و نوشتن به زبان ملي خويش تركي٬ از لذت خواندن و يادگيري افسانه ها٬ داستانها و حماسه هاي ملي خود مانند كتاب دده قورقوت محروم نگاه داشته ميشوند٬ به كودكان ترك در مدارس آزربايجان و غير آن داستانها و افسانه هاي قوم همسايه فارس آنهم به زبان اجباري و استعماري فارسي آموزش داده ميشود. وظيفه مقامات و نهادهاي مسئول است كه علاوه بر تدايبر عمومي مانند رسمي نمودن و آغاز تحصيل به زبان تركي٬ همچنين عاجلا به گنجاندن تاريخ ادبيات و افسانه و حماسه هاي تركي-آزربايجاني در كتب درسي در سراسر ايران بويژه در مناطق ترك نشين و مخصوصا استانهاي سيزده گانه آزربايجان اهتمام ورزند.

- كتاب دده قورقوت و ديگر يادمانهاي ادبي و حماسي ملي تركي ميبايست كه در ميان سوژه هاي اصلي آفرينشهاي هنري و ادبي نقاشان، آشيقان، نويسندگان، شاعران٬ مجسمه سازان و آهنگسازان و ... ترك و آزربايجاني در ايران قرار داشته باشند. در اين ميان جا دارد از اقدامات ادبايي كه به چاپ و نشر كتاب دده قورقوت و يا مقالات و بررسي هايي در باره اين گنجينه در ايران اقدام كرده و ميكنند و خوشبختانه روز بروز بر تعدادشان نيز افزوده ميشود به نيكي ياد نمود. همچنين بويژه ميبايست نام "يدالله صمدي" نويسنده و كارگردان فيلم دمرل (فيلمهاي ديگر وي ساراي٬ ساوالان) ذكر گردد. يدالله صمدي اين سينماگر ترك ايراني شناخته شده در مقياس جهاني٬ بيشك برجسته ترين نام سينماي مليتها – كه در رسانه هاي فارسي به سينماي مليتهاي ايراني٬ سينماي محلي و يا اقوام گفته ميشود!!!- و همچنين سينماي تركي-آزربايجاني خالص در ايران است. (براي مطالعه دو معرفي در باره فيلم دمرل به http://qorqud.blogspot.com/ مراجعه كنيد).

- نامهاي قهرمانان و شخصيتهاي كتاب دده قورقوت علي رغم شدت و تشديد سياست فارسسازي خلق ترك در ايران٬ هرگز نبايد از حافظه تاريخي ملت ما پاك گردند. كتاب دده قورقوت ميبايد كه در منزل هر ايراني ترك و آزربايجاني موجود باشد. براي برگرداندن اسامي ملي تركي مانند بورلا خاتين به ميان مردم٬ آفرينش آثار علمي و هنري گوناگون و كاربرد اين اسامي در آنها، همچنين استفاده از آنها براي ناميدن كودكان و فرزندان و مراكز اجتماعي و فرهنگي و تجارتي و ...  يكي از تدابير ممكن است.

گرچه‌يه هو!!!
 
An Azerbaijanian-Anatolian Turkish Epic

ARCHIVES

03/01/2004 - 04/01/2004 05/01/2004 - 06/01/2004 06/01/2004 - 07/01/2004 07/01/2004 - 08/01/2004 08/01/2004 - 09/01/2004 10/01/2004 - 11/01/2004 12/01/2004 - 01/01/2005 01/01/2005 - 02/01/2005 02/01/2005 - 03/01/2005 11/01/2005 - 12/01/2005 04/01/2006 - 05/01/2006 05/01/2006 - 06/01/2006 07/01/2006 - 08/01/2006 10/01/2007 - 11/01/2007 01/01/2008 - 02/01/2008 03/01/2009 - 04/01/2009 04/01/2009 - 05/01/2009 05/01/2009 - 06/01/2009 04/01/2011 - 05/01/2011 08/01/2011 - 09/01/2011 02/01/2012 - 03/01/2012 03/01/2012 - 04/01/2012 06/01/2012 - 07/01/2012

سؤزوموز سؤزوموز səhənd-türkcə


دده قورقوت كيتابي اصلي -Dәdә Qorqut Kitabı Әsli

  • Dǝdǝ Qorqut pitiyi Dresden nüsxǝsi, özgün vǝ boyalı
  • دده قورقوت پيتييي درئزدئن نوسخه‌سي، اؤزگون و بويالي

    دده قورقوت كيتابي-سؤزوموز آراشديرماسي و اوخونوشو

  • دده قورقوت كيتابي اؤنسؤزو
  • بيرينجي بوي: ديرسه خان اوغلو بوغاج خان`ين بويو
  • ايكينجي بوي: سالور قازان`ين ائوينين ياغمالانديغي بوي
  • اوچونجو بوي: باي بؤره`نين اوغلو بامسي بئيره ك`ين بويو

    دده قورقود کيتابی حسين محمدخاني (گونئيلي) آراشديرماسي

  • اؤن سؤز، نوسخه‌لر فرقی حاققيندا
  • بسم الله الرحمن الرحيم و به نستعين (دده‌قورقود کيتابي‌نين باشلانغيجي)
  • ۱ – ديرسه­خان اوغلي بوُغاج­خان بوييني بيان ائديرخانيم­ هئي!
  • ۲ – سالور قازانين ائوي يغمالانديغي بوْيي بيان ائدير.
  • ۳ – بايبؤره­نين اوْغلي بامسي بئيرَك بوْييني بيان ائدير خانيم هئي!
  • ۴ – قازان بگ اوْغلي اوْروز بگين توتساق اوْلدوغي بوْيي بيان ائدير خانيم هئي!
  • ۵ – دوُخا قوْجا اوْغلي دَلي دوُمرول بوْييني بيان ائدَر خانيم هئي!
  • ۶ – قانلي قوْجا اوْغلي قانتوُرالي بوْييني بيان ائدَر خانيم هئي!
  • ۷ – قاضيليق قوْجا اوْغلي بگ يئگنگ بوْييني بيان ائدير، خانيم هئي!
  • ۸ – باسات, دپه­گؤزي اؤلدورديگي بوْيي بيان ائدير خانيم هئي!
  • ۹ – بكيل اوْغلي ايمرانين بوْييني بيان ائدير, خانيم هئي!
  • ۱۰ – اوُشون قوْجا اوْغلي سَگرَك بوْييني بيان ائدير.
  • ۱۱ – سالور قازان توتساق اوْلوب اوْغلي اوْروز چيقارديغي بوْيي بيان ائدير.
  • ۱۲ – ايچ اوْغوزا تاش اوْغوز عاصي اوْلوب، بئيرَك اؤلديگي بوْيي بيان ائدير.
  • سؤزلر
  • آدلار، قايناقلار

    دده قورقود توركمنجه-لاتين

  • Qiriş
  • QORKUT ATA
  • 1 DERSE HAN OQLI BUQAÇ HAN BOYI
  • 2 SALIR QAZANIÑ ÖYÜNIÑ YAQMALANMAQIÑ BOYI
  • 3 BAYBURANIÑ OQLI BAMSIBIREK HANIÑ BOYI
  • 4 QAZAN BEQIÑ OQLI ORUZUÑ TUSSAQ BOLUŞI!
  • 5 DOHA QOCA OQLI DƏLİ DOMRULUÑ BOYI
  • 6 QANLI QOCA OQLI QANTÖRELI BOYI
  • 7 QAZILIK QOCA OQLI YEQENEK BOYI
  • 8 BЕSAT DЕPЕQÖZI ÖlDÜRDIQI BOYI
  • 9 BЕKEL OQLI IMRAQIÑ BOYI
  • 10 OWŞUN QOCA OQLI SЕQRЕK BOYI
  • 11 SALIR QAZAN TUSSAQ BOLUP, OQLI ORUZUÑ ÇIKARDIQI
  • 12 IÇOQUZA DAŞOQUZ YAQI BOLAN BOYI

    حكايات ده ده قورقوت

  • حكايات ده ده قورقوت
  • المقدمة
  • حكاية بوغاج خان إبن ديرسه خان
  • حكاية نهب منزل سالور قازان
  • حكاية بامسي بيره Ùƒ ابن كام بوره
  • حكاية دلي دومرول ابن دوخا قوجا
  • حكاية ييكنه Ùƒ ابن قازيليق قوجا
  • حكاية كانتورالي ابن قانلي قوجا
  • حكاية بصاط وقتله المارد تبه كوز
  • حكاية إمران ابن بكيل
  • حكاية سكره Ùƒ ابن اوشون قوجا
  • حكاية أسر سالور قازان وقيام أبنه أوروز بتحريره من الأسر
  • حكاية تبين عصيان اوغـوزالخارج على اوغـوزالداخل ومقتل بيره Ùƒ
  • هوامش لابد منها لقراء العربية
  • هذا الكتاب
  • المترجـم في سطور

    The Book Of Dede Korkut

  • The Book Of Dede Korkut-Home
  • The Book Of Dede Korkut-PDF
  • The Story of Bugach Khan
  • The Story of Deli Dumrul
  • The Story of Emren
  • The Story of the Oguz Revolt
  • The Story of Seghrek
  • The Sack of Salur Kazan's House
  • The Story of Yigenek

    Il Kitab-i Dede Qorqut- Ettore Rossi

  • Part 1
  • Part 2
  • Part 3
  • Part 4
  • Part 5

    Dede Korkut Kitabi- Muharrem Ergin

  • DEDE KORKUT KİTABI Prof. Dr. Muharrem ERGİN
  • Part 1
  • Part 2
  • Part 3
  • Part 4
  • Part 5

    Dədə Qorqud- Fərhad Zeynalov

  • Part 1
  • Part 2
  • Part 3
  • Part 4
  • Part 5
  • Part 6
  • Part 7
  • Part 8

    Kitab-i Dədə Qorqud'un Dili

  • ŞİFAHİ ƏDƏBİ DİLİN TƏŞƏKKÜLÜ (VI-VIII əsrlər)

    Dede Korkut Kitabi- Yeni Türkce

  • Part 1
  • Part 2
  • Part 3
  • Part 4
  • Part 5

    Dədəmin Kitabı- Sazımın Sözü- Qardaş Andı

  • Önsöz-Fərzanə
  • Doxa Qocaoğlu Dəli Dumrul
  • Dirsə Xanoğlu Boğaç
  • Qanlı Qocaoğlu Qanturalı
  • Qaraqcıq Çoban
  • Bəkiloğlu Emrən
  • Təpə Göz
  • Uşun Qocaoğlu Seyrək
  • Ulaşoğlu Xan Qazan
  • Qazanbəyoğlu Uruzun Dutsaq Tutulması
  • Qazılıq Qocaoğlu Yegenək
  • Bayburaoğlu Beyrək
  • Dışoğuzun İçoğuza Yağı Olması

    Məqalələr

  • Təktanrılıq-Dədə Qorqud dindarlığı
  • Dədə Qorquda doğru getmək
  • DƏDƏ QORQUDUN QƏBRİ DƏRBƏNDDƏDİR
  • "Dədə Qorqud" və™ Axısqa dil uyqunluqları
  • DEDE KORKUT MİRASI
  • Dede Korkut künyve
  • Dede Korkut künyve magyar kiadásának elözményei
  • KİTAB-I DEDE KORKUT ve SALTUK-NAME
  • Dede Korkut Kitabının Macaristan'daki Geçmişi
  • "دده قورقود" كيتابى باره سينده بير نئچه سوز...
  • اوغوز خلقي نين يازيلي ادبياتي- ميرهدايت حصاري
  • تورکلويون ارن اوِزانی دده قورقود- دکتر حميد نطقی
  • درئسدئن نوسخه سى ده كؤچورولمه دير- گونئيلى
  • دده قورقوددا ايشله نن آتاسؤزلرى - گونئيلى
  • دده قورقودون توكنمز خزينه سيندن - گونئيلى
  • DEDE KORKUT KİTABI HAKKINDA ÖN BİLGİ
  • Dede Korkut: Bayburt ili
  • Dede Korkut Saytı
  • Mother of All Books: Dada Gorgud by Anar
  • Dədə Qorqud-Anar
  • Amin Abid and "Kitabi-Dada Gorgud"
  • DEDE KORKUT MİRASI
  • Dede Korkut Kitabı
  • DEDE KORKUT
  • Introduction to DEDE KORKUT
  • Dede Qorqudda Sağ-Sol Anlayışı
  • Книга отца Горгуда
  • к 1300 летию эпоса “Деде - Горгуд”
  • DEDE KORKUT TÜRBESİ
  • DEDE KORKUT-TÜRKEVİ
  • Dede Qorqud'da vahşi hayvanla mücadele motifi
  • DÉ™dÉ™ Qorqud'da Qurd
  • Краткий пересказ эпоса
  • Книжные и устные формулы в эпосе
  • ТУРЕЦКИЙ ЭПОС : "КНИГА МОЕГО ДЕДА КОРКУТА"

    Türk Dəstanları və Dədə Qorqud

  • Türk Destanları ve Dede Korkut
  • معرفي كتاب: «اوغوزها» (تركمن‌ها)
  • دستان‌ها از كتاب اوغوزها(۱)- فاروق سومر
  • Archive Of Turkish Oral Narratives

    Dədə Qorqud Boyları

  • دومرول ديوانه سر- صمد بهرنگى
  • DİRSE HAN OĞLI BUĞAÇ HAN
  • Dede Korkuttan Murathana Deli Domrul
  • سرگذشت دومرول ديوانه سر- صمد بهرنگى
  • دألي دمرول ( به زبان تركمني )
  • A Bride for Khan Turali
  • ترجمه اسارت اوروزباي پسر قازان باي
  • به غارت رفتن خانه‌ي سالور قازان
  • اوديسه هومر و تپه گؤز دده قورقود
  • DELİ DUMRUL TİYATROSU
  • Dumrul sınırları aşıyor
  • سالور قازان

    Dədə Qorqudda Qadınlar

  • KİTAB-I DEDE KORKUT'TA KADIN DÜNYASI
  • Urmiyada Burla Xatunun qəbrini tapıblar

    Dədə Qorqud və Musiqi

  • قوپوز چيست و دُدُه قورقود كيست؟ محمد پسندى-يك
  • قوپوز چيست و دُدُه قورقود كيست؟ محمد پسندى-دو
  • قوپوز چيست و دُدُه قورقود كيست؟ محمد پسندى-سه
  • Dada Gorgud and Music Poetics

    Dədə Qorqud Çapları

  • Dədəmin Kitabı-Stockholm çapı
  • كاري نو در دده قورقودپژوهي-مهندس ليلا حيدری
  • در باره چاپ دده قورقود- محمدصادق نائبی
  • "Китаби-Дядя Горгуд" франсыз дилиндя
  • Dede Korkut Kitabını Yeniden Okumak
  • Mitolojiden Gerçekliğe Dede Korkut

    Bulud Qaraçorlu Səhənd

  • قورقود دده مه نيسگيللي سؤزلريم
  • سهند ايله تانيشيقليغيم- ج. هئيت
  • بولود قاراچورلو سهند- ييلماز توركاى
  • سهند ؛ قاراچورلو ائلينين، ساغناق بولودو
  • İranlı Dede Korkut Şairi: Bulud Karaçorlu Sehend

    Etnoqrafi-Etnoloji

  • Dede Korkut Araştırmaları Çerçevesinde Türkmen Boyları
  • Turkoman Tribes Within the Framework of Dede Korkut Researches
  • Dədə Qorqud Və Axısqa Türkləri
  • Türkmenistandaki Dede Korkut Destanları
  • Dada Gorgud Toponyms

    Munasibətlər

  • GORKUT ATA BARÖAR
  • Gorkut Ata: Ruhnama
  • UNESCO Declaration on Dede Korkut
  • ULUSLAR ARASI DEDE KORKUT BİLGİ ŞÖLENİ
  • Dada Gorgud-President's office
  • İKİNCİ BEYNƏLXALQ DƏDƏ QORQUD KOLLOKVİUMU
  • Dede Gorgud Movie
  • Dadea Qorqud Coins
  • Dada Gorgud Stories-Durna Press
  • «Дядя Горгуд» елми тядгигат лабораторийасы
  • СВЕРШИТСЯ ПРАВЕДНАЯ МЕСТЬ
  • WHITHER DEDE QORQUD?
  • Dede Korkut Sempozyumu Ankara'da yapıldı
  • Dede Korkut günleri
  • Dede Qorqud Festivali-Bayburd
  • Dede Qorqud Diyarı -Bayburd

    Powered by Blogger

  • Free Hit Counters
    Diamond Rings